BÀI 9

Phản ứng hoá hữu cơ

I. Phân loại phản ứng hoá hữu cơ

Dựa vào cơ chế phản ứng biến đổi phân tử chất hữu cơ khi tham gia phản ứng thành các sản phẩm, ta chia phản ứng hữu cơ thành các loại sau đây:

1. Phản ứng thế

Một hoặc một nhóm nguyên tử ở phân tử chất hữu cơ bị thay thế bởi một hay một nhóm nguyên tử khác.

Áp dụng: Khi cho 9,2 gam R-OH tác dụng hoàn toàn với HBr dư ta thu được 3,6 gam H₂O. Tính khối lượng R-Br thu được và xác định công thức cấu tạo của R-OH, biết R là gốc hydrocacbon

Bài giải

R-OH   +   H-Br    R-Br   +  H₂O

0,2              0,2                       0,2          0,2 = 3,6: 18 ( mol)

Áp dụng hệ quả của định luật bảo toàn khối  lượng ta thấy ngay:9,2 gam R-OH đã thay 0,2 mol OH thành 0,2 mol Br nên:

    Khối lượng R-Br =  9,2 – 0,2.17  + 0,2.80 = 21,8 gam

     R-OH  = R + 17  = 9,2: 0,2  = 46 => R = C_xH_y–  = 29  = C₂H₅– nên công thức cấu tạo thu gọn của R-OH :  CH₃-CH₂-OH

2. Phản ứng cộng

Phân tử hợp chất hữu cơ hoá hợp thêm với các phân tử chất khác.

3. Phản ứng tách

Một vài nguyên tử hay nhóm nguyên tử bị tách khỏi phân tử hợp chất hữu cơ tạo ra các sản phẩm mới.

4. Phản ứng huỷ

Chất hữu cơ bị phân huỷ hoàn toàn không còn giữ được dạng mạch cacbon.